دیدگاه منبع محور در استراتژی

دیدگاه منبع محور یک چارچوب مدیریتی می باشد که در تعیین منابع استراتژیک یک شرکت برای دستیابی به مزیت رقابتی کاربرد دارد.

از پیشگامان نظریه پردازی در این زمینه باید به بارنی اشاره کرد. هرچند که برخی از محققین به ریشه های دیدگاه منبع محور در سالهای ۱۹۳۰ تاکید کرده اند. این دیدگاه بیان می کند که شکرکت ها یکسان نیستند زیرا آنها از منابع غیریکنواخت بهره می برند که باعث میشود شرکتها براساس ترکیبی متفاوت از این منابع استراتژی های متفاوتی نیز اختیار کنند.

دیدگاه منبع محور بر منابع داخلی شرکت تمرکز می کند تا این دارایی ها تشخیص داده شده و بر اساس آنها مزیت رقابتی خلق شود. این دارایی ها می توانند به شکل توانمندی یا شایستگی نیز باشند.

در طول سالهای ۱۹۹۰ دیدگاه منبع محور تبدیل به پارادایم غالب در برنامه ریزی استراتژیک شد. RBV را می توان به عنوان واکنشی به مکتب جایگاه یابی و رویکرد تجویزی دانست که تمرکزشان بر ساختار صنعت و ملاحظات خارجی کسب و کار بوده است. دیدگاه منبع محور به دنبال مزیت رقابتی پایدار بر اساس منابع و شایستگی های داخلی سازمان می باشد.

مرتبط : استراتژی ، مزیت رقابتی

ویژگی های منبع

این دیدگاه در واقع یک رویکرد چند نظمی است که بر اساس اقتصاد ، حقوق ، مدیریت ، بازاریابی ، مدیریت زنجیره تامین و کسب و کار عمومی شکل گرفت. بارنی اظهار می کند که یک منبع برای اینکه بتواند مزیت رقابتی پایدار خلاق کند باید ارزشمند ، کمیاب ، غیرقابل جایگزین شدن و غیرقابل کپی شدن به شکل موثری باشد. بر اساس این دیدگاه پیشنهاد می شود که شرکت ها باید شایستگی های محوری مختص به شرکت و یکتا ایجاد کنند که به آنها اجازه می دهد بهتر از رقبایشان عمل کنند.

منابع یک سازمان می توانند از جنس مالی ، قانونی ، سازمانی ، اطلاعاتی ، و ارتباطی باشند. منابع متفاوت بوده و قابلیت انتقال کامل ندارند. وظیفه مدیریت در اینجا این است که منابع را درک کرده و برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار سازماندهی نمایند.

مرتبط : تفکر استراتژیک ، مدیریت استراتژیک ، رهبری استراتژیک

وظایف کلیدی مدیریت :

• شناسایی منابع کلیدی سازمان.
• ارزیابی منابع و تعیین منابعی که استراتژیک هستند.
• توسعه ، رشد دادن و حمایت از منابعی که مهم قلمداد شده اند.

ارزیابی منابع بر اساس چهار معیار انجام می گیرد که اصطلاحا VRIN نیز خوانده می شود:

• ارزشمند بودن – آنها یک شرکت را توانمند می سازند که کارآیی و اثربخشی خود را حفظ کنند.
• کمیابی – در دسترس رقبا نباشند.
• عدم امکان کپی کردن – به آسانی توسط دیگران پیاده سازی نشوند.
• غیرقابل جانشینی – نمی توان آنها را با سایر منابع که در دسترس هستند جایگزین کرد.

دسته بندی منابع

منابع شرکت ها می تواند ملموس یا ناملموس باشند. منابع ملموس مانند دارایی های مالی ، منابع انسانی ، ماشین آلات ، زمین ، برند و …منابع ناملموس نیز می تواند شامل رویه ها ، خوشنامی شرکت ، فرهنگ ، دانش چگونگی اندازه کار ، ذینفعان کلیدی ، … می باشد.

RBV و پیاده سازی استراتژی

گفته میشود ، شرکتهایی که دارای منابعی یا ترکیبی از منابع هستند که در بین رقبا نایاب است، دارای مزیت نسبی می باشند. این مزیت نسبی شرکت ها را قادر می سازد تا ارزش ویژه ، به مشتری ارایه دهند یا محصول را با هزینه کمتری تولید کنند. بنابراین مزیت نسبی در منابع می تواند به مزیت رقابتی در موقعیت بازار ختم شود.

در دیدگاه منبع محور ، استراتژیست ها استراتژی را بر می گزینند که بر اساس آن بتوانند بیشترین بهره برداری از منابع و توانمندی ها را با توجه به فرصت های خارجی داشته باشند.

انتقاد

برخی از انتقادها هم به دیدگاه منبع محور وارد شده اند:

• این دیدگاه قدری بدیهی می باشد.
• پیکربندی متفاوت منابع می تواند ارزش یکسانی برای شرکت ها ایجاد کند و بنابراین ممکن است به مزیت رقابتی ختم نشود.
• نقش بازار محصول در اینجا دست پایین گرفته شده است.
• این نظریه کارکردهای عملی نسبتا کمی دارد.
• اشتباه در ملاحظه عوامل دربرگیرنده منابع : یک فرض وجود دارد و آن اینکه این منابع وجود دارند ، به جای آنکه یک بررسی درباره نحوه توسعه و به دست آمدن این منابع به شکل درست صورت بگیرد.
• پیدا کردن منابعی که تمامی معیارهای بارنی را تایید نمایند معمولا بسیار سخت است.
• اینکه یک شرکت با استفاده بهینه از منابعش می تواند در یک بازار با رقابت بالا سود آور باشد ، همیشه درست نیست. این دیدگاه عوامل بیرونی را که در صنعت تاثیر می گذارند دست پایین می گیرد.

باشگاه ورزشی موج / موج کوه