استراتژی جنگ یا استراتژی نظامی مجموعه ای از ایده هاست که توسط سازمانهای نظامی به منظور دستیابی به اهداف استراتژیک پیاده میشود. این واژه از لغت استراتگوس در زبان یونانی ریشه گرفته است و در قرن هجدهم پدیدار شد. مفهوم لغوی اصلی آن نیز هنر ژنرال یا هنر چیدن ارتش بوده است. استراتژی جنگ با برنامه ریزی و مدیریت کمپین ها برای حرکت دادن نیروها به منظور شکست دادن دشمن معنا می یابد.
پدر مطالعات استراتژیک، کارل فون کلاوزویتس استراتژی جنگ را “استفاده از نبردها به منظور پایان دادن جنگ” تعریف کرده است. لیدل هارت استراتژی را ” توزیع و به کارگیری ابزار نظامی برای رسیدن به نتایج سیاسی” تعریف کرده است.
سان تزو (۵۴۴-۴۹۶ ق.م) نیز اغلب به عنوان پدر استراتژی نظامی غربی شناخته شده ست و تاثیر به سزایی از دیدگاههایش در تاکتیکهای جنگی چین، ژاپن، کره … می توان یافت. کتاب هنر جنگ وی یکی از شناخته شده ترین آثار در این زمینه در نقاط مختلف جهان میباشد. ردپای این اثر همچنین به طور گسترده ای در استراتژی کسب و کار و بازاریابی به چشم می خورد.
فهرست محتوا
استراتژی و تاکتیک
باید توجه داشت که استراتژی با تاکتیک تفاوت دارد. استراتژی به به کارگیری همه توانمندی های نظامی در سطح بالا و برنامه ریزی بلند مدت، توسعه و تضمین ایمنی یا موفقیت تاکید دارد. تاکتیک یک دانش نظامی است که برای دست یابی به اهداف خرد به عنوان بخشی از استراتژی به کار برده میشود.
بنیادهای استراتژی جنگ
استراتژی نظامی برنامه ریزی و ایجاد رقابت بین گروه های دشمن مسلح است. استراتژی ، که یک زیرشاخه از جنگ و سیاست خارجی میباشد و ابزاری اصلی برای تأمین منافع ملی است. از منظر بزرگتر از تاکتیک های نظامی ، که شامل ایجاد و مانور واحدها در یک دریا یا میدان جنگ خاص است ، بزرگتر است. استراتژی نظامی شامل استفاده از منابع نظامی مانند افراد ، تجهیزات و اطلاعات علیه منابع حریف برای دستیابی به برتری یا کاهش اراده حریف برای جنگ است که از طریق احکام علوم نظامی توسعه یافته است.
اصول استراتژی جنگ
بسیاری از استراتژیست های نظامی تلاش کرده اند تا اصولی پیرامون استراتژی نظامی ارایه دهند. سان تزو به ۱۳ اصل اشاره میکند، این در حالیست که ناپلئون از ۱۱۵ ماکسیم یاد میکند. ژنرال جنگ داخلی امریکا، بدفورد فارست تنها به یک مورد اشاره کرده است”به دست آوردن جایگاه نخست با بیشترین افراد”مفاهیمی که در دستورالعمل ارتش امریکا آمده است به شرح زیر هستند:
- معین : هدایت فعالیت ارتش به سمت هدف دستیافتنی، تعریف شده و شفاف.
- یورش : تصاحب، حفظ و به کارگیری ابتکار عمل
- توده : (قدرت جنگی را در مکان و زمان تعیین کننده متمرکز کنید.)
- صرفه جویی در نیروها : اختصاص حداقل توان جنگی به تلاشهای ثانویه.
- مانور : قرار دادن دشمن در یک موقعیت ضعیف با به کارگیری منعطف توان جنگی
- وحدت فرماندهی : برای هر هدف باید تلاش و مسئولیت زیر نظر یک فرمانده صورت پذیرد.
- امنیت : هرگز نباید به دشمن اجازه در اختیار گرفتن یک مزیت غیر منتظره را داد.
- غافلگیری : حمله در زمان و مکانی که دشمن انتظار آن را ندارد.
- سادگی : استفاده از طرحهای شفاف و مشخص که قابل درک باشند و پیچیدگی بیش از حد ندارند.
به گفته گرین و آرمسترانگ ، برخی از برنامه ریزان ادعا می کنند که پیروی از اصول اساسی، پیروزی را تضمین می کند ، در حالی که برخی دیگر ادعا می کنند جنگ غیرقابل پیش بینی است و استراتژیست باید انعطاف پذیر باشد. برخی دیگر استدلال می کنند که اگر افراد اصلی بتوانند اوضاع را از چشم طرف های دیگر درگیری ببینند ، توان پیش بینی کردن افزایش خواهد یافت. کنت فیلد مارشال هلموت فون مولتکه استراتژی خود را به عنوان سیستمی از “اهداف موقت” بیان کرد که بر اساس آن یک ژنرال در شرایطی که تحت فشار قرار دارد برای آنها تلاش می کند. این اصول اساسی استراتژی با پیشرفت فن آوری جنگ تقریباً آسیب ندیده اند.
استراتژی و تاکتیک باید در واکنش به پیشرفت های فناوری به طور مداوم تکامل یابند.
باید توجه داشت که استراتژی جنگ با استراتژی کسب و کار یک تفاوت ماهوی دارد، به طور کلی اولویت در استراتژی کسب و کار بر اساس بازی برد-برد به منظور حفظ روابط به صورت بلندمدت می باشد. در حالی که پارادایم جنگ دیدگاه برد-باخت است.
دکتر مهدی جباریان
