برنامه ریزی استراتژیک هنر ایجاد استراتژی های خاص تجاری، پیاده سازی آنها و ارزیابی نتایج اجرای برنامه، با توجه به اهداف یا خواسته های کلی بلند مدت یک شرکت می باشد. این مفهوم با ادغام بخشهای مختلف در یک شرکت برای تحقق اهداف استراتژیک آن تمرکز دارد. اصطلاح برنامه ریزی استراتژیک در بسیاری از موارد مترادف مدیریت استراتژیک در نظر گرفته میشود.
مفهوم برنامه ریزی استراتژیک در ابتدا در دهه های ۱۹۵۰-۱۹۶۰ رواج پیدا کرد و در دهه ۱۹۸۰ تا حدی از توجه عمومی خارج شد. با این حال در سالهای ۱۹۹۰ اشتیاق آن مجددا احیا گردید و همچنان در دنیای تجارت مطرح است.
فهرست محتوا
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک نیاز به تفکر و برنامه ریزی قابل توجهی از طرف مدیریت ارشد کسب و کار دارد. قبل از تعیین برنامه عملیاتی و سپس تعیین نحوه اجرای استراتژیک آن، مدیران بایست گزینه های مختلف و ممکن را در نظر بگیرند. در پایان مدیریت شرکت امیدوار است که بتواند بهترین استراتژی برای رسیدن به بهترین نتایج را بیابد که میتواند مقرون به صرفه و با احتمال بالای موفقیت باشد. در حالی که ریسک نیز به خوبی مدیریت می شود. به طور معمول توسعه و اجرای برنامه ریزی استراتژیک در سه مرحله مهم انجام میشود:
تدوین استراتژی
در فرآیند تدوین استراتژی یک شرکت ابتدا وضعیت فعلی خود را ارزیابی میکند. هدف از این کار کمک به شناسایی نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصتها و تهدیدها می باشد. در نتیجه تجزیه و تحلیل، مدیران تصمیم می گیرند که در کدام طرح ها یا بازارها باید متمرکز شوند یا آنها را کنار بگذارند، چگونه به بهترین شکل منابع شرکت را تخصیص دهند و آیا اقداماتی مانند گسترش عملیات از طریق سرمایه گذاری مشترک یا ادغام انجام دهند یا خیر.
استراتژی های کسب وکار تاثیرات طولانی مدت بر موفقیت سازمان دارند. معمولا این مدیران ارشد هستند که مجاز به تخصیص منابع برای اجرای این استراتژی ها می باشند.
اجرای استراتژی
پس از تدوین استراتژی ، شرکت بایداهدافی خاص در رابطه با عملی کردن استراتژی تعیین کرده و منابع لازم را برای اجرای استراتژی اختصاص دهد. موفقیت در مرحله پیاده سازی ارتباط بسیار زیادی به ایجاد ارتباطات توسط مدیریت با بخشهای مختلف شرکت دارد تا این استراتژی به خوبی توسط گروههای مختلف درک شده و تعهد لازم برای آن ایجاد گردد.
پیاده سازی موثر استراتژی شامل ایجاد ساختار یا چارچوبی محکم برای اجرای استراتژی ، حداکثر استفاده از منابع مربوطه و هدایت مجدد تلاش های بازاریابی متناسب با اهداف کوتاه مدت و اهداف استراتژیک است.
ارزیابی استراتژی
هر فرد باهوشی می داند که موفقیت امروز تضمین کننده موفقیت فردا نیست. به همین ترتیب، برای مدیران مهم است که پس از اجرای، عملکرد یک استراتژی انتخابی را ارزیابی کنند. ارزیابی استراتژی شامل سه فعالیت اساسی خواهد بود: بررسی عوامل داخلی و خارجی موثر بر اجرای استراتژی، اندازه گیری عملکرد و برداشتن گامهای اصطلاحی برای موثرتر کردن استراتژی.
هر سه مرحله برنامه ریزی استراتژی در سه سطح سلسله مراتبی رخ می دهد: مدیریت عالی، مدیریت میانی و سطح عملیاتی. بنابراین، تقویت ارتباط و تعامل بین کارمندان و مدیران در همه سطوح ضروری است، به طوری که باعث خواهد شد شرکت به عنوان یک تیم عملکردی و موثر تر فعالیت کند.
مزایای برنامه ریزی استراتژیک
نوسانات و تلاطم محیط و بازار باعث میشود که بسیاری از کسب و کارها به جای استراتژی های فعال از استراتژیهای واکنشی استفاده کنند. با این حال، استراتژی های واکنشی فقط برای کوتاه مدت قابل اجرا هستند. حتی اگر برای اجرای آنها به صرف مقدار قابل توجهی از منابع و زمان نیاز باشد. برنامه ریزی استراتژیک به شرکت ها کمک می کند تا به صورت پیشگیرانه آماده شوند و با دید بلندمدت تری مسائل را حل کنند. آنها یک شرکت را از موقعیت منفعلانه خارج خواهند کرد.
از جمله مزایای اصلی حاصل از برنامه ریزی استراتژیک می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
- کمک به ایجاد استراتژی بهتر با تکیه بر رویکرد منطقی
- بهبود ارتباطات بین کارکنان و مدیریت
- توانمندسازی افراد شاغل در سازمان.
معایب برنامه ریزی استراتژیک
برنامه های استراتژیک اغلب به دلیل تأثیرات بیرونی مانند تغییرات در محیط اقتصادی، اقدامات رقیب و/یا تغییرات تکنولوژیک شکست می خورند (BPP Learning Media, 2010). عوامل کلان محیطی ممکن است گاهی به سرعت تغییر کنند که می تواند هر برنامه استراتژیک را ناکام بگذارد.
اگر سازمان ها برنامه ریزی استراتژیک را به طور کامل انجام دهند، فرآیندی پرهزینه، سفت و سخت و زمان بر می شود. گاهی ممکن است اجرای یک برنامه استراتژیک پنج سال یا بیشتر طول بکشد. در نتیجه، مزایای برنامه ریزی استراتژیک ممکن است بلافاصله قابل مشاهده نباشد.
برنامه ریزی استراتژیک یک فرآیند بسیار پیچیده است. طبق نظر Plunkett & Attner (1994) دارای شش مرحله است که عبارتند از: ارزیابی ماموریت، اهداف و استراتژی های فعلی، تجزیه و تحلیل محیط ها، ارزیابی مجدد ماموریت و اهداف، تدوین استراتژی ها، اجرای استراتژی ها و نظارت و ارزیابی نتایج.
مطالب مرتبط در وب سایت دکتر مهدی جباریان
