حزب سیاسی چیست: کارکرد و ویژگی های احزاب سیاسی

حزب سیاسی، گروهی از افراد است که برای کسب و اعمال قدرت سیاسی سازماندهی شده اند. احزاب سیاسی به شکل مدرن خود در اروپا و ایالات متحده در قرن نوزدهم به همراه سیستم های انتخاباتی و پارلمانی که توسعه آنها منعکس کننده تحول احزاب است، پدید آمدند. اصطلاح حزب از آن زمان به بعد به همه گروه های سازمان یافته ای اطلاق می شود که به دنبال قدرت سیاسی هستند، چه از طریق انتخابات دموکراتیک و چه از طریق انقلاب.

در رژیم‌های قبل از انقلاب، مانند آریستوکراسی و سلطنتی، روند سیاسی در حلقه‌های محدودی شکل می‌گرفت که در آن دسته‌ها و گروه ها حول افراد نجیبزاده یا شخصیت‌های با نفوذ خاص گروه‌بندی می‌شدند، در مقابل یکدیگر قرار می گرفتند. استقرار نظام های پارلمانی و ظهور احزاب در ابتدا اندکی این وضعیت را تغییر داد. به دسته‌هایی که حول شاهزاده‌ها، دوک‌ها، کنت‌ها یا مارکزها تشکیل می‌شدند، دسته‌هایی اضافه می‌شدند که حول بانکداران، بازرگانان، صنعتگران و بازرگانان تشکیل شده بودند. رژیم‌هایی که توسط اشراف حمایت می‌شدند، توسط رژیم‌های مورد حمایت دیگر نخبگان جانشین شدند. این احزاب با پایه‌های محدود بعداً به میزان کم یا زیاد تغییر شکل دادند، زیرا در قرن نوزدهم در اروپا و آمریکا احزاب بسته به حمایت توده‌ای پدید آمدند.

قرن بیستم شاهد گسترش احزاب سیاسی در سراسر جهان بود. در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، احزاب سیاسی مدرن و بزرگ گاهی اوقات بر اساس روابط سنتی مانند وابستگی‌های قومی، قبیله‌ای یا مذهبی شکل گرفته‌اند. علاوه بر این، بسیاری از احزاب سیاسی در کشورهای کمتر توسعه یافته، بخشی سیاسی و تا حدودی نظامی هستند. برخی از احزاب سوسیالیست و کمونیست در اروپا قبلاً همین گرایش ها را تجربه کرده بودند.

حزب سیاسی چیست

یک حزب سیاسی به عنوان یک گروه سازمان یافته از مردم با اهداف و عقاید سیاسی تقریباً مشابه تعریف می شود که با انتخاب نامزدهای خود در مناصب دولتی به دنبال تأثیرگذاری بر سیاست عمومی هستند.

احزاب تمایل دارند عمیقاً و بادوام در زیرساخت‌های خاص جامعه در یک دموکراسی پایدار و کارآمد مستقر شوند. آنها می توانند نهادهای دولتی را به عناصر جامعه مدنی در یک جامعه آزاد و عادلانه پیوند دهند و برای عملکرد هر نظام سیاسی دموکراتیک مدرن ضروری تلقی می شوند.

کارکردهای احزاب سیاسی

• درخواست و بیان اولویت های خط مشی عمومی و نیازها و مشکلات مدنی که توسط اعضا و حامیان شناسایی شده است
• اجتماعی کردن و آموزش رای دهندگان و شهروندان در عملکرد نظام سیاسی و انتخاباتی و ایجاد ارزش های عمومی سیاسی
• ایجاد تعادل بین خواسته های مخالف و تبدیل آنها به سیاست های کلی
• فعال سازی و بسیج شهروندان برای مشارکت در تصمیم گیری های سیاسی و تبدیل عقاید آنها به گزینه های سیاسی قابل اجرا
• هدایت افکار عمومی از شهروندان به دولت
• جذب و آموزش نامزدها برای مشاغل دولتی
• احزاب علاوه بر نقش‌های فراوانی که در انتخابات دارند، بر دولت ملی نیز تأثیر می‌گذارند.
• رهبران حزب در تلاش برای تبدیل کردن حزب خود به یک «خیمه بزرگ»، اغلب سیاست‌هایی را برای ایجاد ائتلاف و گسترش جذابیت حزب برای حوزه‌های انتخابیه جدید پیش می‌برند. با این حال، بین این تلاش‌های ائتلاف‌سازی و نیاز احزاب به ارائه بدیل متمایز برای رأی‌دهندگان و جلب رضایت بخش‌های «پایه» خود، تنش وجود دارد.

ویژگی های احزاب سیاسی

از ویژگی های حزب سیاسی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• این هدف اولیه همه احزاب سیاسی است: کسب قدرت. آنها برای یک چیز با یکدیگر رقابت می کنند و تا زمانی که رقابت عادلانه باشد، هدف گرفتن قدرت اشکالی ندارد.
• دنبال کردن یک ایدئولوژی: ایدئولوژی یک حزب با نحوه پاسخگویی آن به چالش های اجتماعی خاص تعریف می شود. اکثر احزاب سیاسی امروز دیدگاه های مشابهی دارند، و انتخاب حزبی که از آن حمایت کند برای رای دهندگان عادی چالش برانگیز است.
• داشتن یک دستور کار مشترک: احزاب دستور کار خود را بر اساس فلسفه های مربوطه خود توسعه می دهند. آنها برای پیروزی در انتخابات و اجرای نقشه خود، می خواهند توده ها را جذب کنند.
• تشکیل دولت: دولت توسط حزب سیاسی با بیشترین آرا تشکیل می شود. اپوزیسیون از احزاب با آرای کمتر تشکیل شده است.
• برای عمل به عنوان رابط بین مردم و دولت: مردم و دولت از طریق احزاب سیاسی به هم مرتبط هستند. آنها نگرانی ها و درخواست های عمومی را به مقامات منتخب منتقل می کنند، در حالی که دولت از طریق احزاب سیاسی برای جلب حمایت عمومی از سیاست ها و برنامه های خود کار می کند.

بزرگترین حزب های سیاسی جهان

در ادامه به برخی از بزرگترین حزب های سیاسی جهان اشاره کرده ایم:

• بهاراتیا جاناتا پارتی: هند/ تعداد عضو: ۱۸۰ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۹۸۰
• حزب کمونیست چین: تعداد عضو ۹۷ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۹۲۱
• حزب دموکرات امریکا: تعداد عضو ۴۷ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۸۲۸
• حزب کنگره ملی هند: تعداد عضو ۴۵ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۸۸۵
• حزب جمهوری خواه امریکا: تعداد عضو ۳۶ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۸۵۴
• حزب عدالت و توسعه ترکیه: تعداد عضو ۱۱ میلیون نفر/ سال تاسیس ۲۰۰۱
• تمام هند آنا دراویدا مونترا کازاگام: تعداد عضو ۱۱ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۹۷۲
• حزب پراسپریتی اتیوپی: تعداد عضو ۱۱ میلیون نفر/ سال تاسیس ۲۰۱۹
• حزب آم آدمی هند: تعداد عضو ۱۰ میلیون نفر/ سال تاسیس ۲۰۱۲
• حزب تحریک انصاف پاکستان: تعداد عضو ۱۰ میلیون نفر/ سال تاسیس ۱۹۹۶

در جمع بندی باید گفت که یکی از مهمترین ابزارهای برای ایجاد یک سیستم حاکمیت کارآمد استفاده از حزب سیاسی و نظام های چند حزبی می باشد. وجود چند حزب سیاسی در یک کشور باعث خواهد شد که مهار قدرت امکان پذیرتر گردد و در نتیجه منافع اکثریت مردم حفظ شود.

منابع: britannica / wwnorton / byjusexamprep / wikipedia