پایه پولی چیست: تعریف، اجزا و مثال
پایه پولی به مقدار نقدینگی در گردش در اقتصاد اشاره دارد. از دو بخش ارز در گردش و ذخایر بانکی تشکیل شده است. ارز در گردش به اسکناس ها و سکه هایی اطلاق می شود که توسط مردم نگهداری می شود – پولی که ما در زندگی روزمره خود استفاده می کنیم. ذخایر بانکی، سپرده های نقدی است که مؤسسات مالی در حساب های خود در بانک مرکزی نگهداری می کنند.
دو مؤلفه بالا نقدشونده ترین دارایی های یک اقتصاد را تشکیل می دهند – وجه نقد و سپرده های نقدی. به طور کلی، پایه پولی معیاری را برای میزان گردش پول نقد در اقتصاد ارائه می دهد.
- پایه پولی به مقدار نقدینگی در گردش در اقتصاد اشاره دارد.
- پایه پولی از دو بخش پول در گردش و ذخایر بانکی تشکیل شده است.
- نباید با عرضه پول اشتباه شود، پایه پولی شامل دارایی های غیرنقدی مانند سپرده های تقاضا، سپرده های مدت دار یا چک نمی شود.
فهرست محتوا
شناخت پایه پولی
پایه پولی معمولاً توسط بانک مرکزی اندازه گیری می شود که گردش ارز در اقتصاد را کنترل می کند. به راحتی می توان پایه پولی را به عنوان پول فیزیکی در اقتصاد در نظر گرفت، خواه در کیف پول شما باشد یا خزانه یک بانک.
پایه پولی نباید با عرضه پول اشتباه شود، پایه پولی فقط شامل وجه نقد و سپرده های نقدی مانند اسکناس، سکه، وجه نقد نگهداری شده توسط بانک های تجاری و وجوه نقد نگهداری شده در ذخایر بانکی است. در برخی موارد، پایه پولی را می توان به عنوان M0، یا پول پایه نیز نامید.
پایه پولی در مقابل عرضه پول
در مقایسه با عرضه پول، پایه پولی فقط شامل ارز در گردش و ذخایر نقدی در یک بانک است. در مقابل، عرضه پول یک اصطلاح گسترده است که کل عرضه پول در یک کشور را در بر می گیرد.
عرضه پول شامل دارایی های نقدی کمتری است، مانند سپرده های جاری(پول در حساب جاری)، سپرده های مدت دار (CD، GIC)، یا چک. دارایی ها در حجم پول گنجانده می شود اما در پایه پولی گنجانده نمی شود. بنابراین، می‌توانیم عرضه پول را به‌عنوان گسترش پایه پولی در نظر بگیریم.
اهمیت پایه پولی
بانک های مرکزی می توانند پایه پولی را از طریق اشکال مختلف سیاست پولی افزایش یا کاهش دهند. برای بسیاری از بانک های مرکزی، پایه پولی از طریق خرید اوراق قرضه دولتی افزایش می یابد که به عنوان عملیات بازار آزاد نیز شناخته می شود. بانک مرکزی با خرید اوراق از بانک‌های تجاری می‌تواند اوراق فاقد نقدینگی را با سپرده نقدی در حساب ذخیره بانک جایگزین کند.
بانک‌های مرکزی همچنین می‌توانند ذخایر الزامی را افزایش دهند، که الزامات مربوط به میزان نقدینگی بانک‌ها در حساب‌های ذخیره خود است. در نتیجه افزایش عرضه نقدی، نرخ سود بازار کاهش می یابد.
بنابراین تعدیل پایه پولی یکی دیگر از ابزارهای بانک مرکزی برای اصلاح نرخ بهره است. با استفاده از سیاست پولی برای حفظ پایه پولی، بانک‌های مرکزی همچنین می‌توانند اطمینان حاصل کنند که عرضه ثابت نقدینگی همیشه برای استفاده در دسترس است.
مثال عملی
بیایید فرض کنیم که کشور خیالی آنکو دارای ۲۵۰ میلیون دلار اسکناس و سکه است که برای استفاده عمومی در گردش است. بانک های تجاری همچنین ۱۰۰ میلیون دلار پول نقد در خزانه های خود و ۱۵۰ میلیون دلار ذخیره نقدی در بانک مرکزی آنکو دریافت کردند. در مجموع، پایه پولی آنکو ۵۰۰ میلیون دلار خواهد بود.
حال فرض کنید بانک مرکزی آنکو تصمیم دارد با بازخرید برخی از اوراق قرضه دولتی، پایه پولی را افزایش دهد. اگر بانک مرکزی ۵۰ میلیون دلار اوراق را بازخرید کند، ۵۰ میلیون دلار به صورت نقدی به حساب ذخیره بانک واریز می کند. پایه پولی کشور را ۵۰ میلیون دلار افزایش می دهد و در مجموع به ۵۵۰ میلیون دلار می رسد.
